ATLETİZM'DE
YETENEK SEÇİMİNDE
KULLANILAN
TESTLER VE YOĞUNLUK
PARAMETRELERİ
(Koşular
ve Atlamalar) - III
UZUN ATLAMADA TESLER VE PARAMETRELER:
Günümüzde üst düzey uzun atlama verimleri, sadece çok iyi düzeyde geliştirilmiş kondisyonel duruma sahip ve ağır antrenman yüklerine dayanabilen genç atletler tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu durum yetenekli genç atletlerin bulunmasının çok önemli bir işlev olduğu yargısını ortaya çıkartmaktadır. Bu bağlamada da genç atletlerin seçimi iki aşamada gerçekleştirilmelidir:
Birinci Aşama: Uzun atlama için gerekli fiziksel özelliklere ve kondisyonel yetilere sahip yetenekli kişilerin bulunması.
İkinci Aşama: Bulunan yetenekli sporcuların antrenmanlar sonucunda ilerlemelerine bağlı olarak yapılan seçme işlemi sürecidir.
Sovyetler Birliğinde
uzun atlamaya yetenekli sporcuların seçimi esnasında seçilen yöntemlerden biriside ilk evre boy-ağırlık
ölçütünün kullanılmasıdır
|
YAŞ BOY
(CM) |
ÖLÇÜT |
|
YETERLİ |
ORTA İYİ |
|
11-12 144 (yada daha az) |
145-154 155+ 8-14 |
|
13-14 166( "
" ) |
178+
8-13 |
|
Sıçrama
sırasındaki hızı ölçebilirsek aşağıdaki ölçütler seçmede yardımcı olabilir. |
|
|
11-12 Yaş 125 milisaniye yada daha az |
|
|
13-14 Yaş 120 |
|
|
15-16 Yaş 120 |
|
|
17-18 Yaş 120 |
|
Genç uzun arayıcılarının yetenekli olanların saptanması, kondisyonel yetilerin niteliğin teme"! olarak değerlendirilmesi, bu yetilerin gelişim özelliklerinin göz önüne alınması, özel eş uyum düzeyi ve antropometrik verilerinde birlikte değerlendirilmesi ile gerçekleştirilebilir.
Başlangıç evresinde yapılan çabukluk ve çabuk kuvvet testlerinde güvenirlik düzeyi %33 dolayındadır. Bu değer 18 aylık bir süre içerisinde gelişim düzeyi ile birlikte değerlendirildiğinde testlerin güvenirliliği %77'ye çıkmaktadır.
Fiziksel Verim Öğelerinin Gelişimi: (Uzun Atlama)
|
TESTLER |
11-12 Yaş |
13-14 Yaş |
|
|
Düşük Orta İyi |
Düşük Orta İyi |
|
Uzun Atlama 20 m Ayaktan Dik Sıçrama D.Uzun Atlama D. Üç Adım Ati. |
3.15 3.16-4.09
4.10+ 3.6 3.6-3.0
3.0 33 34-44 45+ 1.73 1.74-2.06
2.07+ 4.95
4.95-5.80 5.81 + |
4.11 4.12-4.28 4.29+ 2.8 2.68-2.44 2.42- 2.09 210-2.39
2.40+ |
|
|
15-16 Yaş |
17-18 Yaş |
|
Uzun Atlama 20 m Ayaktan Dik Sıçrama D.Uzun Atlama D. Üç Adım Ati |
5.0 5.01-5.84 5.85+ 2.38 2.36-2.14 2.12- 54 55-62 63+ 2.24 2.25-2.43 2.44+ 7.26 7.27-8.07 8.08+ |
6.00 6.01-6.70 6.71 + 2.1 2.08-2.00 1.9- |
Fiziksel Yerim Öğelerinin 18
aylık süredeki gelişim Oranı:
|
|
13-14 1/2 Yaş |
15-16 l/2Yaş |
|
|
Düşük Orta İyi |
Düşük Orta İyi |
|
Uzun Atlama 20 m Ayaktan Dik Sıçrama D.Uzun Atlama D. Üç Adım Ati. |
45 46-111
112+ 0.26 0.28-0.44 0.46+ 7 8-15 16+ 21
22-39 40+ 50
51-99 100+ |
51 52-78 79+ 0.12 0.14-0.28
0.30+ 7 8-13 14+ 16 17-39 40+ 39 40-80 81 + |
Uzun Atlamada Kontrol Alıştırmaları:
1- Basma tahtasından önceki son 20m.nin
Acemi Uzun Atlayıcılarda : 2.4-2.6 sn
İyi Uzun Atlayıcılarda : 1.9-2.1 sn
2- Alçak çıkıştan 50 m koşu
Acemi Uzun Atlayıcılarda : 7.4-8.2 sn
İyi Uzun Atlayıcılarda : 5.6-6.0 sn
3-Genel sıçrama kuvvet testi
a)Çift bacak ile vertikal sıçrama,
Acemi uzun atlayıcılarda :
Erkek Bayan
65-70
cm. 45-55 cm.
İyi Uzun Atlayıcılarda
80cm+ 60cm.+
b)Durarak "uzun" ve "yüksek"
atlama,
c)Adım
duruşundan tek bacak ile 5 defa atlama
Erkekler (12-16) ortalama: 8.50-13m arasında
Bayan (12-15) ortalama: 5.50-50m arasında olmalıdır.
4- 8.10 tane hız alma koşusunun son 20m.'sinin zaman olarak kontrolü
Uzun
Atlama Denetleme Ölçütleri (erkekler)
|
TESTLER ÖLÇÜTLER |
6.50m |
7.00m |
7.50m |
8.00M |
8.50m |
|
11-l 2
Adımdan Uzun Atlama |
6.30 |
6.70-6.80 |
7.20-30 |
7.60/70 |
7.90-8.00m |
|
7-8
Adımdan Uzun Atlama |
6.00/10 |
6.50/60 |
7.00/10 |
7.40/50 |
7.60/70 |
|
7-8 Adım Hız Alarak |
|
|
|
|
|
|
5 tane tek bacak sıç. |
21 |
22 |
23 |
23.80 |
24.50 |
|
7-8 Adım Alarak (hız) |
|
|
|
|
|
|
Atlayış (2 sağ-2 sol) |
39 |
40 |
42 |
43 |
43.50 |
|
50m Kanguru |
15.5/8 |
14.5/7.8 |
14/7.6 |
14/7.0 |
13.5/6.8 |
|
Durarak 5 Adım Atlama |
15.50-16.50 |
16.50 |
17.50 |
18.0 |
18.50 |
|
Dikey Sıçrama |
72-76 |
77-81 |
82-86 |
87-91 |
92-94 |
|
Omuzlama |
85 |
95 |
105 |
115 |
120 |
|
Tam Squat |
1.2 |
1.6 |
1.8 |
2.0 |
2.1 |
|
Gülle Atışları (4kg) |
|
|
|
|
|
|
1 .öne, 2.geriye atış |
17/18.50 |
18.50/20 |
20/21.50 |
21/23 |
22/24 |
|
20m Hız Alarak |
2.10 |
2.00 |
1.94 |
1.88 |
1.82 |
|
60m Yüksek Çıkış (el) |
7.00 |
6.8 |
6.5 |
6.3 |
6.1 |
|
100m (el) |
11.3 |
10.9 |
10.6 |
10.3 |
10.0 |
|
Son 5m Zamanı |
0.54 |
0.52 |
0.50 |
0.49/48 |
0.47 |
Mitko Dimitrov'un 1982 İzmir seminer notları.(5)
ÜÇ ADIM ATLAMADA TESTLER VE PARAMETRELER:
İlk eğitim devresinde 7-9 yaşları arasındaki çocukların fiziksel gelişimlerine ağırlık veriri ve giderek 10-12 yaşları arasında daha yoğun bir yaklaşıma dönüşür. Bu yaklaşımı Sovyet üç adım antrenörü Vitol Kreyer şöyle ele almıştır.
Temel hedefler şunlardır.
-Temel kuvvet, dayanıklılık, çeviklik ve süratin geliştirilmesi,
- Üç adım atlamanın tek tek parçalarını öğrenip üç
adımın temel yapısını yerleştirmek.
Birinci Eğitim Evresinde şu dereceleri beklenir
|
|
7-9 Yaş |
10-12 Yaş |
|
Boy |
134-143 |
152-165 |
|
Ağırlık |
29-33kg. |
35-45 |
|
60m sprint |
- |
8sn |
|
Üç Adım Atlama (10 Fuleden) |
- |
8.50-10.50 |
|
40m Ayaktan |
- |
6.4-6.0 |
|
Uzun Atlama(10 Fuleden) |
|
4.00-5.00 |
|
Baş Üstünden Geriye Gülle Atma (4kg) |
|
9.50-10.50 |
|
Halterle Squat (Vücut Aırlığı %75) |
|
8.07-7.0 sn |
İkinci Eğitim
devresi iyi bir performans düzeyi elde etmeyi amaçlar ve üç bölümden oluşur.
Yönlendirme Fazı (13-14 yaş)
Özelleşme Fazı (15-16)
Yüksek
performans tekniğinin yerleştirilmesi fazı (17-20 yaş)
Antrenörlere yılda en az %5 gelişme gösteren ve çok ağır yüklere dayanabilen 14-15 yaşındaki atletleri üç adım atlamaya almaları tavsiye edilir.
2.Devrinin
üç fazında şu dereceler beklenir:
|
Yaş |
13-14 yaş |
15-16 yaş |
17-20 yaş |
|
Boy |
l.69-l.78cm. |
1.78-1.81
cm. |
1.82-1.88cm. |
|
Ağırlık |
50-54 kg. |
55-60 kg. |
73-76 kg. |
|
100 m
sprint |
12.2 sn. |
11.6-11.3
sn. |
11.0-10.8
sn. |
|
Üç adım atlama |
14.0 m. |
14.50-15.50 m. |
16.00-16.50
m. |
|
Uzun
atlama |
6.30 |
6.70-7 m. |
7.25-7.50
m. |
|
Üç adım atlama |
|
|
|
|
(10 fuleden
koşarak) |
12.50 m. |
14.00-15.00 m. |
15.30-15.80
m. |
|
40 m.
(ayakta çıkarak) |
5.2 sn. |
5.1-5.0
sn. |
4.9-4.7
sn. |
|
80 m.
(ayakta çıkarak) |
|
9.5-9.3
sn. |
9.2-8.9
sn. |
|
150
m.sprint |
|
18.2-17.5
sn. |
17.0-16.5
sn. |
|
Uzun
atlama |
|
|
|
|
(l0
fuleden koşarak) |
6.00 m. |
6.00-6.40
m. |
6.60-7.10
m. |
|
5 tek
bacak sıçrama |
|
|
|
|
(6-12
fuleden koşarak) |
|
21.50 m. |
22.50-23.50
m. |
|
40 m. kanguru (8 fuleden koş.) |
|
|
|
|
sn. -sıçrama sayısı |
|
8-11-7-11 |
6.5-10-6-10 |
|
Sguat (Vücut ağırlığına oranı) |
|
125-160 |
175-200 |
|
5xAğırlıkla skuat |
|
|
|
|
(Vücut ağırlığı %75'i) |
20kg./5.5sn. |
7.5-6.5
sn. |
6.0-5.5
sn. |
|
Step Up
50-60 cm.'lik |
|
|
|
|
(Vücut ağırlığına oranı) |
|
80-100 |
120-150 |
|
Omuzlama |
|
|
|
|
(Vücut ağırlığına oranı) |
|
100-120 |
135-150 |
|
Baş üstünden geriye doğru |
|
|
|
|
gülle atma (7.25 kg.) |
4kg./12.50m. |
12.50-13-75 m. |
14.50-15.00
m. |
3.CÜ ANTRENMAN DEVRESİ
Bu devre 21-27 yaş arasındakilerden yüksek performans derecesini maksimuma çıkarmayı amaçlar. Üçüncü devrenin ilk fiziksel performans birimlerinin max. düzeye çıkarılmasına ağırlık verilir. (3-4 yıl)
3. Devrede şu dereceler
beklenir. Son sütun ulaşılması gerekeni gösterir:
|
Yaş |
|
21.27 yaş |
|
|
Boy |
|
183-190 cm. |
|
|
Ağırlık |
|
75-81 kg. |
|
|
100 m.
sprint |
10.6 sn. |
10.4 sn. |
10.2 sn. |
|
Uç adım atlama |
17.00 m. |
17.50 m. |
18.00 m. |
|
Uzun
atlama |
7.75 m. |
7.90 m. |
8.15 m. |
|
Üç adım atlama
(14-16 |
|
|
|
|
fdeden koşarak) |
16.50 m. |
16.85 m. |
17.25 m. |
|
Üç adım atlama |
|
|
|
|
(lOfuleden
koşarak) |
16.25 m. |
16.70 m. |
17.10 m. |
|
40 m.
ayakta başlama |
4.5 sn. |
4.72 sn. |
4.65 sn. |
|
10 m.
deparlanse |
095 sn. |
0.94 sn. |
0.93 sn. |
|
80 m.
ayakta başlama |
8.8 sn. |
8.70 sn. |
8.60 sn. |
|
150 m.
sprint |
16.0 sn. |
15.6 sn. |
15.3 sn. |
|
Uzun
atlama |
|
|
|
|
(lOfuleden
koşarak) |
7.35 m. |
7.80 m. |
7.85 sn. |
|
5 tek ayak |
|
|
|
|
(6-12
fuleden koşarak) |
24.50 m. |
25.00 m. |
25.75 m. |
|
40
m.kanguru |
|
|
|
|
(8 fuleden
sn- sıçrama
adedi) |
5+9„ |
4.5+8,, |
4.0+8,, |
|
5 squat ağırlıkla |
|
|
|
|
(vücut ağırlığının % 75) |
5.0 sn. |
|
|
|
Squat (vücut ağırlığına yüzdesi) |
220 |
|
|
|
Step Up.
50-60 cm. yüksekliğe |
|
|
|
|
(Vücut ağırlığının % 75) |
200 |
220 |
250 |
|
Koparma (Vüc. ağırl.yüzdesi) |
170 |
175 |
180 |
|
Baş üstünden geriye doğru |
|
|
|
|
gülle atma (7.25 kg.) |
16.00 m. |
16.50 m. |
17.50 m. |
KONTROL ALIŞTIRMALARI
1- 50 m içinde temel sürati ölçme.
2-Sıçrama kuvveti
a)3 tane sol bacak ile
b)
3 tane yalnız
sağ bacak ile sıçrama
3-Çabuk kuvvet için: çift bacak ile sıçrama.
4-Genel
sıçrama kuvveti için: 5 tane aynı bacakla sıçrayarak sekme ve atlamayı ölçme.
Bu alıştırma ya hızı almadan veya adım duruşundan başlayarak
yapılmalıdır.
Adım duruşunda
5 defa sıçrama.
11-12 yaş
grubu için: 9.50-10.50 m
13-14 yaş
grubu için: 11.50-12.50 m
15-16 yaş grubu için: 13.00-14.00 m
Atlanan bu mesafeler zaman olarakta ölçülmelidir. Örneğin:
11-12m
12-13 m 13-14 m 14.00-14.50m 14.50-15.00m
2.4/6 sn
2.4/7sn 2.5/7sn 2.5/7 2.7/sn
|
5-
Değişik yarışmalar
ile 5'li yarışmalar, |
|
|
|
|
|
|
a) Öğrenciler |
|
|
|
|
|
|
En iyi derece |
Hız almadan |
5 Sıçrama |
5 Sıçrama |
5-10 Sıçr. |
Toplam |
|
Uzun Atlama |
Üç adım atim. |
sol |
sağ |
sıçrama |
|
|
3.50 |
5.50 |
11.00 m |
10.20 m |
11.10-21.30
m |
59.30 m |
|
4.20 |
5.80 |
12.10 |
11.00 m |
12.10-33.40
m |
64.40 m |
|
4.80 |
6.20 |
12.80 m |
12.30 m |
12.50-24.60
m |
68.40 m |
|
|
|
|
|
|
|
|
b) Gençler (Üç adım atlayanlar için) |
|
|
|
|
|
|
En iyi derece |
Hız almadan |
5 Sıçrama |
5 Sıçrama |
5-10 Sıçr. |
Toplam |
|
Uzun Atlama |
Üç adım atim. |
sol |
sağ |
sıçrama |
|
|
13.00 m |
7.30 m |
16.50 m |
16.70 m |
16.50-31.00
m |
88.00 m |
|
14.50 m |
8.10m |
18.60 m |
19.00 m |
18.60-34.50
m |
98.00 m
(2) |
|
Üç
Adım Denetleme ölçütleri |
|
|
|
|
|
|
|
ÖLÇÜNLER |
14.50 m |
15.00 m |
15.50 m |
16.00 m |
16.50 m |
17.00 m |
|
11-12 Adımdan |
|
|
|
|
|
|
|
Üç Adım Atlama |
14.20 m |
14.60/70 |
15.0/10
m |
15.40/50 |
15.80-16 |
16.30/40 m |
|
7-8 Adımdan Üç |
|
|
|
|
|
|
|
Adım Atlama |
13.90 |
14.20 |
14.40 |
14.80 |
15.30 |
15.80 |
|
8 Adam
Hız Alarak |
|
|
|
|
|
|
|
5 Adım tek bacak |
21.50 |
22.00 |
22.50 |
23.00 |
23.30 |
24.00 |
|
8 Adım hız alarak |
|
|
|
|
|
|
|
10 adım atlama |
38-39 m |
39-40 m |
40-41 |
41-42 |
42-42.50 |
43.50 m |
|
50 m (2 sol-2sağ) |
15.5 |
15.0 |
14.5 |
14 |
14 |
13.5 |
|
l.Adım, 2.Süre |
7.6 sn. |
7.8 sn. |
7.8 sn. |
7.6 sn. |
7.2 sn. |
6.9 sn. |
|
lOOm Kanguru |
30.5 |
29.5 |
29 |
28.5 |
28 |
27.5 |
|
1 .Adım, 2. Süre |
15.5 |
14.8 |
14.6 |
14.5 |
14.3 |
14.0 sn. |
|
Durarak 5 Adım |
16.50 |
16.80 |
17.10 |
17.40 |
17.70 |
18.00 m |
|
Dikey Sıçrama |
75/77 |
78/80 |
81/83 |
84/86 |
87/89 |
90/92 |
|
Gülle Atma(4kg) |
15. |
16.50 |
17.50 |
18.50 |
20 |
21 |
|
l.Öne, 2. Geriye |
17 |
18.50 |
19.50 |
20.50 |
22 |
23 |
|
Omuzlama |
80/85 |
90/95 |
100/105 |
110/115 |
115/120 |
120/125 |
|
Tam Sıçramak |
1.2 |
1.4 |
1.6 |
1.8 |
2.0 |
2.1 |
|
20m hız alarak |
2.10 |
2.02 |
2.0 |
1.96 |
1.92 |
1.88 |
|
60m Yüksek çıkış |
7.3 |
7.1 |
6.9 |
6.7 |
6.5 |
6.3 |
|
1 OOm
yüksek çıkış |
11.4 |
11.2 |
11.0 |
10.8 |
10.6 |
10.4 |
|
Son 5 m süresi |
0.55 |
0.54 |
0.53 |
0.52 |
0.50 |
0.48 |
|
Tam markeden |
|
|
|
|
|
|
|
uzun atlama |
6.40/60 |
6.70/90 |
7.10/30 |
7.40/60 |
7.60/80 |
7.80/8.00 |
|
Tam
markeden Uzun |
|
|
|
|
|
|
|
At. (Ters bacak) |
6.20 |
6.50 |
6.80 |
7.10 |
7.40 |
7.60 |
Mitko Dimitrov4un 1982 İzmir seminer notları. (5) SÜRECEK
Yayına
Hazırlayan : Adem ERTAN